Блог №7. METSIM-ийн хэрэглээ Монголд

Энэхүү дугаарыг өмнөх блогт үлдээсэн уншигчийн сэтгэгдэлд хариу болгох үүднээс бичлээ.

METSIM программыг эрхлэгч компанийн веб сайтууд дээр бичснээр Монгол улсаас Эрдэнэт Үйлдвэр, Монголын Алт Корпораци (MAK) хоёр л хэрэглэж байгаа. Гэхдээ энэ программыг жинхэнэ утгаар нь хэрэглэнэ гэдэг нь бас харьцангуй ойлголт юм. Тухайн байгууллагын үйл ажиллагаа, хэрэглээний чиглэл, тус программ дээрх ямар модиулуудыг нь идэвхижүүлсэн, мөн түүнийг ажиллуулж буй хүний мэргэжлийн чиглэл, мэдлэг, чадвар зэргээс хамаараад программын хэрэглээний цар хүрээ өөр юм. Дашрамд дурьдахад программын инженерингийн тооцооны модуль (Mass Balance, Heat Balance, Comminution, Dynamic Simulation, Operating Cost, Contouring, Engineering)-уудын алийг идэвхижүүлж худалдаж авахаас хамаараад программын үнэ өөрчлөгддөг. Иймд хэн бүрэн утгаар нь хэрэглэж байна гэдгийг хэлэх боломжгүй. Харин уул уурхайн үйлдвэрийн төсөл тооцоо эсвэл одоо ажиллаж байгаа үйлдвэрлэлийн үзүүлэлтийг сайжруулах, оптимизаци хийх зэрэгт энэхүү программыг хэрэглэх шаардлага манайд маш их байгаа. MS Excel зэрэг программыг ашиглан хийсэн тооцоо нь масс-энергийн балансын зөвхөн нэг хувилбарыг тооцох ба комплекс процессийн хувьд эргэлтийн урсгалыг олон давтамжтай нэмж оруулах шаардлага гардаг. Энэ нь тийм ч амархан шийдэх асуудал биш юм.

Аль ч программ хангамж тоног төхөөрөмжийн загварчилалыг түүний инженерингийн тооцоонд хэрэглэдэг математик загварчилал дээр үндэслэдэг. Иймээс LIMN, SysCAD, METSIM гэх мэт программууд бүгд л цаанаа нэгэн ижил томъёог ашиглаж байгаа. Харин METSIM программ нь эргэлтийн урсгал буюу recycle stream -ыг аль ч шатанд, хэдэн ч удаа давтагдсан хамаагүй тооцоог хэрэглэгчийн хүссэн тоогоор давтуулан (recycle stream iteration) хийх боломжтойгоор программчлалынхаа кодыг шийдэж чадсан гэдгээрээ илүү гэгддэг.


...